serie a ne demek?

Serie A, İtalyan futbol liglerinin en üst seviyesidir. Ana sponsoru TIM adındaki İtalyan telekomünikasyon şirketidir.

Avrupa ligleri içinde en zorlu liglerden biridir. 20 takım yer alır. O tarihe kadar bölgesel ligler devam ederken, Serie A 1898 yılında başlamıştır. Sezonu şampiyon bitiren takım scudetto unvanıyla anılır ve bir sonraki sezon formasında İtalyan bayrağının üç rengi olan bir arma takar.

En başarılı olan takımlar Juventus, Inter ve Milan'dır. Bunların haricinde Roma, Napoli, Fiorentina ve Lazio tanınmış diğer takımlardır. Ayrıca, her 10 şampiyonluğa bir yıldız verilmektedir. Bundan dolayı Juventus'un 3, Inter ve Milan'ın 1 yıldız takma hakkı vardır.

Sezon sonunda puan durumunda son 3 sırayı alan takımlar Serie B'ye düşer. Lig kurulduğundan bu yana küme düşmeyen tek takım ise Inter'dir.

Tarihçe

Serie A, 1898'de başladı. Ancak 1929'a kadar bölgesel bir lig havasında oynanan Serie A, Futbol Federasyonu'nun girişimleriyle 1929-30 sezonunda ulusal lig oldu ve önemli turnuvanın ilk şampiyonluğuna Inter ulaştı.

Serie A'daki bir diğer uygulama Scudetto'dur. Sezonu şampiyon bitiren takım Scudetto unvanıyla anılır ve bir sonraki sezon formasında İtalyan bayrağının üç rengi olan bir arma takar.

Serie A'nın en başarılı ekibi 36 kez mutlu sona ulaşan Juventus'tur. 2000'li yıllara kadar en önemli lig olarak kabul edilen Serie A, 2005-06 sezonundaki bahis ve şike skandalıyla büyük itibar kaybetti. 5 takımın karıştığı skandal sonucunda Juventus Serie B'ye düşürülmüştür.

İtalya Futbol Federasyonu 2022-23 sezonundan itibaren; lig sıralamasındaki ilk iki takımın eşit puanla sezonu tamamlaması durumunda tarafsız bir sahada play-off maçının oynanmasına karar vermiştir.

Ligin tamamlanan son sezonu olan 2021-22 sezonunda şampiyonluğa ulaşan takım Milan'dır.

Şampiyonlar

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Kulüp</th> <th>Şampiyonluk</th> <th>İkincilik</th> <th>Kazanılan yıllar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><center> <a href="Juventus_FC" title="wikilink">Juventus</a> <center> </td> <td><center> 36</td> <td><center> 21</td> <td><a href="1905_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1905</a>, <a href="Serie_A_1925-26" title="wikilink">1926</a>, <a href="Serie_A_1930-31" title="wikilink">1931</a>, <a href="Serie_A_1931-32" title="wikilink">1932</a>, <a href="Serie_A_1932-33" title="wikilink">1933</a>, <a href="Serie_A_1933-34" title="wikilink">1934</a>, <a href="Serie_A_1934-35" title="wikilink">1935</a>, <a href="Serie_A_1949-50" title="wikilink">1950</a>, <a href="Serie_A_1951-52" title="wikilink">1952</a>, <a href="Serie_A_1957-58" title="wikilink">1958</a>, <a href="Serie_A_1959-60" title="wikilink">1960</a>, <a href="Serie_A_1960-61" title="wikilink">1961</a>, <a href="Serie_A_1966-67" title="wikilink">1967</a>, <a href="Serie_A_1971-72" title="wikilink">1972</a>, <a href="Serie_A_1972-73" title="wikilink">1973</a>, <a href="Serie_A_1974-75" title="wikilink">1975</a>, <a href="Serie_A_1976-77" title="wikilink">1977</a>, <a href="Serie_A_1977-78" title="wikilink">1978</a>, <a href="Serie_A_1980-81" title="wikilink">1981</a>, <a href="Serie_A_1981-82" title="wikilink">1982</a>, <a href="Serie_A_1983-84" title="wikilink">1984</a>, <a href="1985-86_Serie_A" title="wikilink">1986</a>, <a href="1994-95_Serie_A" title="wikilink">1995</a>, <a href="1996-97_Serie_A" title="wikilink">1997</a>, <a href="1997-98_Serie_A" title="wikilink">1998</a>, <a href="2001-02_Serie_A" title="wikilink">2002</a>, <a href="2002-03_Serie_A" title="wikilink">2003</a>, <a href="2011-12_Serie_A" title="wikilink">2012</a>, <a href="2012-13_Serie_A" title="wikilink">2013</a>, <a href="2013-14_Serie_A" title="wikilink">2014</a>, <a href="2014-15_Serie_A" title="wikilink">2015</a>, <a href="2015-16_Serie_A" title="wikilink">2016</a>, <a href="2016-17_Serie_A" title="wikilink">2017</a>, <a href="2017-18_Serie_A" title="wikilink">2018</a>, <a href="2018-19_Serie_A" title="wikilink">2019</a>, <a href="2019-20_Serie_A" title="wikilink">2020</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="FC_Internazionale_Milano" title="wikilink">Inter</a> <center></td> <td><center> 19</td> <td><center> 16</td> <td><a href="1909-10_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1910</a>, <a href="1919-20_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1920</a>, <a href="Serie_A_1929-30" title="wikilink">1930</a>, <a href="Serie_A_1937-38" title="wikilink">1938</a>, <a href="Serie_A_1939-40" title="wikilink">1940</a>, <a href="Serie_A_1952-53" title="wikilink">1953</a>, <a href="Serie_A_1953-54" title="wikilink">1954</a>, <a href="Serie_A_1962-63" title="wikilink">1963</a>, <a href="Serie_A_1964-65" title="wikilink">1965</a>, <a href="Serie_A_1965-66" title="wikilink">1966</a>, <a href="Serie_A_1970-71" title="wikilink">1971</a>, <a href="1979-80_Serie_A" title="wikilink">1980</a>, <a href="1988-89_Serie_A" title="wikilink">1989</a>, <a href="2005-06_Serie_A" title="wikilink">2006</a>, <a href="2006-07_Serie_A" title="wikilink">2007</a>, <a href="2007-08_Serie_A" title="wikilink">2008</a>, <a href="2008-09_Serie_A" title="wikilink">2009</a>, <a href="2009-10_Serie_A" title="wikilink">2010</a>, <a href="2020-21_Serie_A" title="wikilink">2021</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="AC_Milan" title="wikilink">Milan</a> <center></td> <td><center> 19</td> <td><center> 16</td> <td><a href="1901_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1901</a>, <a href="1906_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1906</a>, <a href="1907_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1907</a>, <a href="1950-51_Serie_A" title="wikilink">1951</a>, <a href="1954-55_Serie_A" title="wikilink">1955</a>, <a href="1956-57_Serie_A" title="wikilink">1957</a>, <a href="1958-59_Serie_A" title="wikilink">1959</a>, <a href="1961-62_Serie_A" title="wikilink">1962</a>, <a href="1967-68_Serie_A" title="wikilink">1968</a>, <a href="1978-79_Serie_A" title="wikilink">1979</a>, <a href="1987-88_Serie_A" title="wikilink">1988</a>, <a href="1991-92_Serie_A" title="wikilink">1992</a>, <a href="1992-93_Serie_A" title="wikilink">1993</a>, <a href="1993-94_Serie_A" title="wikilink">1994</a>, <a href="1995-96_Serie_A" title="wikilink">1996</a>, <a href="1998-99_Serie_A" title="wikilink">1999</a>, <a href="2003-04_Serie_A" title="wikilink">2004</a>, <a href="2010-11_Serie_A" title="wikilink">2011</a>, <a href="2021-22_Serie_A" title="wikilink">2022</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="Genoa_CFC" title="wikilink">Genoa</a></td> <td><center> 9</td> <td><center> 4</td> <td><a href="1898_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1898</a>, <a href="1899_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1899</a>, <a href="1900_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1900</a>, <a href="1902_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1902</a>, <a href="1903_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1903</a>, <a href="1904_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1904</a>, <a href="1914-15_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1915</a>, <a href="1922-23_Prima_Divisione" title="wikilink">1923</a>, <a href="1923-24_Prima_Divisione" title="wikilink">1924</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="Torino_FC" title="wikilink">Torino</a></td> <td><center> 7</td> <td><center> 8</td> <td><a href="1927-28_Divisione_Nazionale" title="wikilink">1928</a>, <a href="Serie_A_1942-43" title="wikilink">1943</a>, <a href="1945-46_Serie_A-B" title="wikilink">1946</a>, <a href="Serie_A_1946-47" title="wikilink">1947</a>, <a href="Serie_A_1947-48" title="wikilink">1948</a>, <a href="Serie_A_1948-49" title="wikilink">1949</a>, <a href="Serie_A_1975-76" title="wikilink">1976</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="Bologna_FC_1909" title="wikilink">Bologna</a></td> <td><center> 7</td> <td><center> 4</td> <td><a href="1924-25_Prima_Divisione" title="wikilink">1925</a>, <a href="1928-29_Divisione_Nazionale" title="wikilink">1929</a>, <a href="Serie_A_1935-36" title="wikilink">1936</a>, <a href="Serie_A_1936-37" title="wikilink">1937</a>, <a href="Serie_A_1938-39" title="wikilink">1939</a>, <a href="Serie_A_1940-41" title="wikilink">1941</a>, <a href="Serie_A_1963-64" title="wikilink">1964</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="US_Pro_Vercelli_Calcio" title="wikilink">Pro Vercelli</a></td> <td><center> 7</td> <td><center> 1</td> <td><a href="1908_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1908</a>, <a href="1909_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1909</a>, <a href="1910-11_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1911</a>, <a href="1911-12_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1912</a>, <a href="1912-13_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1913</a>, <a href="1920-21_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1921</a>, <a href="1921-22_Prima_Divisione_(CCI)" title="wikilink">1922 (CCI)</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="AS_Roma" title="wikilink">Roma</a></td> <td><center> 3</td> <td><center> 14</td> <td><a href="Serie_A_1941-42" title="wikilink">1942</a>, <a href="Serie_A_1982-83" title="wikilink">1983</a>, <a href="2000-01_Serie_A" title="wikilink">2001</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="SSC_Napoli" title="wikilink">Napoli</a></td> <td><center> 2</td> <td><center> 8</td> <td><a href="1986-87_Serie_A" title="wikilink">1987</a>, <a href="1989-90_Serie_A" title="wikilink">1990</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="SS_Lazio" title="wikilink">Lazio</a></td> <td><center> 2</td> <td><center> 6</td> <td><a href="Serie_A_1973-74" title="wikilink">1974</a>, <a href="1999-2000_Serie_A" title="wikilink">2000</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="ACF_Fiorentina" title="wikilink">Fiorentina</a></td> <td><center> 2</td> <td><center> 5</td> <td><a href="Serie_A_1955-56" title="wikilink">1956</a>, <a href="Serie_A_1968-69" title="wikilink">1969</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="Cagliari_Calcio" title="wikilink">Cagliari</a></td> <td><center> 1</td> <td><center> 1</td> <td><a href="Serie_A_1969-70" title="wikilink">1970</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="AS_Casale_Calcio" title="wikilink">Casale</a></td> <td><center> 1</td> <td><center> -</td> <td><a href="1913-14_İtalya_Futbol_Şampiyonası" title="wikilink">1914</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="USD_Novese" title="wikilink">Novese</a></td> <td><center> 1</td> <td><center> -</td> <td><a href="1921-22_İtalya_Futbol_Şampiyonası_(FIGC)" title="wikilink">1922 (FIGC)</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><center> <a href="UC_Sampdoria" title="wikilink">Sampdoria</a></td> <td><center> 1</td> <td><center> -</td> <td><a href="1990-91_Serie_A" title="wikilink">1991</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><center> <a href="Hellas_Verona_FC" title="wikilink">Hellas Verona</a></td> <td><center> 1</td> <td><center> -</td> <td><a href="1984-85_Serie_A" title="wikilink">1985</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Not: 2005 ve 2006 yıllarında Juventus şampiyon olmuş fakat 2006 yazında patlayan Calciopoli skandalı nedeniyle takımın bu yıllardaki şampiyonlukları geri alınmıştır. 2004/05 sezonu şampiyonsuz tescillenmiş, 2005/06 sezonunun şampiyonluğu ise o sezon ligi 3. sırada bitiren Inter takımına verilmiştir. Şampiyonluk unvanının o sezonu 2. bitiren Milan'a verilmemesinin sebebi, soruşturma sonunda Milan'ın da ceza almasıdır.

Gol kralları

Sezonlara göre gol kralları listesi için bakınız; Serie A gol kralları listesi

En golcü futbolcular

İsim	Yıllar	Maç	Gol
Silvio Piola	1929-1954	537	274
Francesco Totti	1992-2017	599	250
Gunnar Nordahl	1949-1959	291	225
José Altafini	1958-1976	459	216
Giuseppe Meazza	1927-1947	367	216
Antonio Di Natale	1996-2015	444	210
Roberto Baggio	1985-2004	409	205
Kurt Hamrin	1956-1971	400	190
Giuseppe Signori	1991-2004	344	188
Alessandro Del Piero	1993-2012	493	188
Gabriel Batistuta	1991-2003	318	184
Giampiero Boniperti	1946-1961	444	178
Amedeo Amadei	1936-1956	423	174